سیره علما در حمایت از خرید کالای ایرانی (قسمت اول)

سیره عملی علما در حمایت از تولید داخلی

در زمان حکومت قاجاریه و پهلوی، ورود کالاهای خارجی به کشور به شدت گسترش یافت . این امر باعث تعطیلی بسیاری از صنایع و کارخانجات کشور شد.به همین دلیل استعمار توانست از طریق سلطه اقتصادی به سلطه سیاسی و فرهنگی نیز دست پیدا کند. علمای اسلام که همیشه در خط مقدم مبارزه با استعمار قرار داشتند برای جلوگیری از سلطه سیاسی بیگانگان بر اساس آیه « وَلَن یجْعَلَ اللّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلا» که هرگونه سلطه سیاسی و اقتصادی بیگانگان بر مسلمانان را نفی می­کند. تحریم کالاهای خارجی و خرید کالای ایرانی را بهترین راه مبارزه با سلطه اقتصادی بیگانگان می دانستند.

تعداد کلمات: 1000 / مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

 

                                                                                                                                                                                                                نویسنده: رامین حشمدار

آیت­الله میرزای شیرزای
در دوره زعامت آیت الله میرزای شیرازی ، دوران نفوذ اقتصادی گسترده توسط کشورهای استعمارگر آیت‌الله شهید شیخ فضل‌الله نوری  تقریباً سه سال قبل از قیام تحریم تنباکو در نامه‌ای از مرحوم میرزای شیرازی تکلیف مردم را در برابر نفوذ اقتصادی اجنبی  در رابطه با  استفاده از اجناسی که از .کشورهای بیگانه از قند و بقیه اجناس  وارد کشور ایران می شود استفتاء می‌کند میرزا در جواب استفاده هرگونه محصولات خارجی را حرام می داند.

علمای اصفهان
سیزده تن از علمای اصفهان از جمله آ یت الله آقا نجفی اصفهانی ، حاج آقا نورالله اصفهانی ، آخوند ملا محمد حسین بن جعفر طی اعلامیه ای  تعهد خود به استفاده از اجناس داخلی و پرهیز از کالاهای خارجی و قناعت و ساده زیستی را به اطلاع مردم رساندند. جالب آن است که در این اعلامیه، آنها تعهدات خود را بیان کردند؛ نه اینکه از مردم امری را بخواهند. در حقیقت، از خود شروع کردند به مصداق عینی حدیث امام صادق† که فرمود: کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم؛ مردم را به غیر از زبان خود (و با عمل خود، به کار خیر) دعوت کنید. در این اعلامیه آمده است:
اولاً، قبالجات و احکام شرعیه از شنبه به بعد، روی کاغذ ایرانی بدون آهار نوشته شود. اگر بر کاغذهای دیگر نویسند، مهر ننموده... قباله و حکمی هم که روی کاغذ دیگر نوشته بیاورند و تاریخ آن بعد از این قرارداد باشد، امضا نمی نماییم.
ثانیاً، کفن اموات اگر غیر از کرباس و پارچه اردستانی یا پارچه دیگر غیر ایرانی باشد، متعهد شده ایم بر آن میت، ماها نماز نخوانیم
ثالثاً، ملبوس مردانه جدید، که از این تاریخ به بعد، دوخته و پوشیده می شود، قرار دادیم ـ مهما امکن ـ هرچه بدلی در ایران یافت می شود، لباس خودمان را از آن منسوخ نماییم و منسوخ غیرایرانی را نپوشیم... تابعین ماها نیز کذلک، و متخلف توقع احترام از ماها نداشته باشد.
رابعاً، مهمانی ها بعد ذلک ـ ولو اعیانی باشد ـ چه عامه، چه خاصه، باید مختصر باشد: یک پلو و یک چلو و خورش و یک افشره. اگر زاید بر این تکلف، احدی ما را به محضر خود وعده نگیرد. خودمان نیز به همین روش مهمانی می نماییم.
 
آیت الله بافقی
 آیت الله بهاء الدینی در رابطه با آیت الله بافقی می فرمایند : (( در وطن خواهی ، نظیر ایشان مثل اینکه کم باشد به جوری که در سر تا پای ایشان از متاع و کالای خارجی خبری نبود ، از عمامه و قبا و پیراهن و عبا و کفش . در تمام ضیافت هایی که از اهل علم می کرد غیر از اجناس ایرانی چیزی مصرف نمی کرد . آن زمان هنوز بساط قند و چای در ایران دائر نشده بود و از خارج می آوردند ، او به جای قند و چای ، خرمای جهرم بین طلبه ها تقسیم می کردبا اینکه افطاری های خیلی مفصل می داد از برنج و خورشَت و اینها ولی چای چون خارجی بود نمی داد . می گفت پول ما نباید از مملکت خارج شود و در جیب خارجی ها برود . )) 
علی اصغر فقیهی نویسنده تاریخ مذهبی قم در این زمینه می گوید : (( منزل ایشان نزدیک منزل ما بود . من شاهد بودم ایشان اصلا از اجناس خارجی استفاده نمی کرد . سر تا پا کرباس ( که حتی تار و پودش هم با نخ ایرانی بود ) می پوشید . عبا ، قبا و پیراهن از جنس کرباس بود . چای ایرانی با خرما یا توت خشک می خورد. از سماور حلبی و فنجان و قوری گلی که همه ساخت قم بود استفاده می کرد. مطلقا از اجناس خارجی استفاده نمی کردند. )) 

شهید مدرس 
آیت الله مدرس قبل از اینکه دیگران را به مصرف کالای ایرانی تشویق کند ، خود به آن عمل می کرد . شهید مدرس صرفا از لباس تولید داخلی استفاده می کرد تا جایی که حضرت امام خمینی (ره ) رهبر کبیر انقلاب اسلامی دراین مورد  می فرمایند : ((  در آن وقت لباس کرباس ایشان زبانزد بود ؛ کرباسی که باید ازخود ایران باشد می پوشید. )) وقتی برخی به ایشان ایراد می گیرند که چرا عبایی از کرباس می پوشد و از پارچه خارجی استفاده نمی کند ، جواب می دهد هر زمانی که یک ایرانی ، عبای بهتری درست کرد من از همان عبا استفاده می کنم.
شهید مدرس در یکی از جلسات مجلس شورای ملی در مورد استفاده از لباس داخلی می گوید: (( بنده گمان می کنم برای من این کار از روزی که به دنیا آمده ام شروع شده است . ))

آیت الله مرعشی نجفی
آیت الله مرعشی نجفی می فرمودند : من از روز اولی که خودم را شناختم و روی پای خودم ایستادم از البسه خارجی استفاده نکرده ام . این یک راه مبارزه با استعمار و استعمارگران است. فرزند ایشان فرمودند: یک وقت خیاط ایشان گفت آقا دکمه از خارج می آید و برای قبا ناچاریم از آن استفاده کنیم . ایشان اجازه نداند و مدتی در این فکر بودند که برای این مشکل چه کار کنند . روزی یکی گفت : بعضی خانم ها در خانه از این قیطانی هایی که به لب عبا می دوزند چیزی شبیه دکمه درست می کنند . لذا لباس های ایشان دیگر هیچ وقت دکمه نداشت و همیشه از همان قیطان های تولید داخل استفاده می کردند.